Een onvoorwaardelijk basisinkomen
Links en rechts zijn het er eigenlijk wel over eens dat de verzorgingsstaat dringend aan herziening toe is. Sinds kort wordt het onvoorwaardelijk basisinkomen weer steeds vaker genoemd als een interessant alternatief. Kort samengevat houdt dit in: iedere Nederlandse volwassene krijgt een vast bedrag uitgekeerd om van te leven, ongeacht woonsituatie, inkomen of bezit. In ruil worden alle bestaande uitkeringen, toeslagen, aftrekposten en heffingskortingen afgeschaft. Het basisinkomen wordt (in de gedachtenexperimenten, want het bestaat nog nergens ter wereld) soms gecombineerd met een vlaktaks, maar dat hoeft niet per se; de combinatie met een progressieve inkomstenbelasting met twee of meer schijven is ook goed denkbaar.
Hoewel dit idee voor velen utopisch en onbetaalbaar zal klinken, valt dat in sommige berekeningen reuze mee: de kosten zouden niet veel verschillen van die van het huidige stelsel van sociale zekerheid. Maar zijn die berekeningen niet te eenvoudig? De werkelijke risico’s liggen in wat er zal gebeuren nadat het basisinkomen is ingevoerd. Gaan mensen nog wel werken? Wat gebeurt er met de hoogte van de lonen? De huizenprijzen? Komt er geen enorme toestroom van buitenlanders naar zo’n luilekkerland?
Dat zijn vragen waar je heel lang over kunt filosoferen, maar waar berekeningen, modellen of simulaties geen antwoord op kunnen geven. We weten eenvoudig niet hoe mensen zullen reageren op zo’n fundamentele systeemwijziging. De experimenten die gedaan zijn met een onvoorwaardelijk basisinkomen laten zien dat er effecten zijn op het arbeidsaanbod, maar ook op studiekeuze, studieresultaten en gezondheid.
Die experimenten stammen uit Noord-Amerika, begin jaren zeventig van de vorige eeuw, of uit ontwikkelingslanden (India, Namibië). (Hier nog een ‘toevallig experiment’ van recente datum.) Onze samenleving is wezenlijk anders. Wij hebben bijvoorbeeld in ons huidige systeem al een veel grotere bestaanszekerheid.
Hoog tijd dus voor een eigentijds experiment. Of misschien wel meerdere.
Hoe moet zo’n experiment eruitzien?
Een basisinkomen invoeren is een majeure systeemwijziging, er moet van alles op de schop: belastingen, sociale zekerheid, arbeidsrecht. Het is vrijwel niet te doen om daar op kleine schaal mee te experimenteren. Je kunt nu eenmaal moeilijk een deel van de Nederlanders onder andere wetten laten vallen dan de rest. Je zult je experiment dus in stukjes moeten knippen, in deelvragen die je afzonderlijk kunt onderzoeken.
De logische eerste stap in onze zoektocht was daarom het in beeld krijgen van die deelvragen. Hoogtepunt daarin was een massale brainstorm in de zomer van 2014 op het cultuurfestival Noorderzon in Groningen. We vonden drie categorieën van vragen. Allereerst de meest gestelde vraag over het basisinkomen: gaan mensen nog wel werken als ze verzekerd zijn van een basisinkomen? In de tweede plaats de vragen naar andere (gedrags)effecten: worden mensen gezonder, blijer, ondernemender? Gaan ze andere keuzes maken? En in de derde plaats de sociaal-culturele effecten: gaan we anders met elkaar om, gaan we anders kijken naar werk, naar betaald versus onbetaald werk; dat soort vragen.
Vervolgens zijn we hulp gaan zoeken bij “experts in het experimenteren”. We haalden er in november 2014 een stuk of dertig naar Groningen, tijdens het innovatiefestival Let’s Gro. En samen met VPRO’s Tegenlicht nodigden we de internationaal vermaarde expert Guy Standing uit om mee te denken.
Twee onderzoekslijnen
Dit alles heeft geresulteerd in twee onderzoekslijnen. Ons eerste project (OnsBasisinkomen.nl) draait inmiddels op volle toeren. Dit project betreft een onvoorwaardelijk basisinkomen, dat geheel buiten het politieke domein wordt georganiseerd. Geen bemoeienis van politici of beleidsmakers, geen richtlijnen, restricties of beperkingen en gefinancierd op basis van de solidariteit van de samenleving. Maatschappelijke solidariteit in plaats van publiek georganiseerde solidariteit. Wat ook de reden is dat we voor de naam ‘Ons’ Basisinkomen hebben gekozen. Een vorm van solidariteit die niet afhankelijk is van de nukken en grillen van de politiek. Niet afhankelijk van verkiezingscycli, afhankelijk van coalitiedwang, of wat al niet meer. Maar gebaseerde op vertrouwen, op delen en gunnen.
Daarnaast zijn we met een aantal gemeentes in gesprek over lokale experimenten in het kader van de Participatiewet. Dat heeft geleid tot een concreet voorstel voor zes mogelijke experimenten, die hopelijk de komende maanden ergens in Nederland van start kunnen gaan.
We beseffen heel goed dat we het in beide gevallen niet om een echt onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen gaat. Het zijn stukjes van de puzzel. Ons doel is om bewijsmateriaal te verzamelen die de politiek kan gebruiken voor de hoognodige modernisering van de sociale zekerheid. Niet meer en niet minder.
Er zijn geen reële tegenargumenten te bedenken; alle evt. nadelen zijn nog altijd te verkiezen boven de ernstige nadelen van het systeem nu! Voordelen zijn echter veel groter! ; geen armoedeval, gelijkwaardigheid in grondbeginselen van levensstandaard, welzijn en gezondheid neemt toe, criminaliteit neemt af ( Toronto jaren 90) . Vereenvoudiging belasting/premiestelsel en pensioenstelsel. Verkleining ambtenarenapparaat (aanzienlijk) , vrijwillige participatie ipv. gedwongen (loonslaven), geen minimum loon meer, geen bijstand, Zw, aow, wajong.. enz.
Er is een groot risico dat dicht getimmert moet worden, Wat als, er als gevolg van het basisinkomen zelf of als gevolg van externe zaken er een steeds toenemende prijs verhoging ontstaat. Een van de basisregels is dat een onvoorwaardelijk basis inkomen mee moet groeien of krimpen met prijs stijgingen en dalingen in de maatschappij. Als er een continuerende prijsstijging ontstaat kan je een vortex krijgen van meestijgen van basisloon en belastingen op bedrijfsleven en het rijke deel van de bevolking wat uiteindelijk resulteerd in afvlakking van het vermogen van deze rijkere mensen en bedrijven dus een beperking op het eigen genererende vermogen om bedrijven draaiend te houden. Import van bepaalde producten kunnen moeilijker worden. Zolang er plaatsen zijn met de zelfde munteenheid die nog geen onvoorwaardelijk basis inkomen hebben kunnen zij deels drager zijn om het probleem klein te houden, maar zodra je geen externe drager meer hebt, is de kans groot dat je economie gedrained wordt. Tevens is het erg interessant voor op komende economien om bestaande te kunnen drainen en al wat ze moeten doen is hun grondstoffen duur verkopen.
Ten eerst ben ik blij dat jullie ook aandacht geven aan en jullie je willen inzetten voor het Onvoorwaardelijk Basisinkomen (OBi).
Ten tweede vind ik het jammer dat ook jullie niet primair proberen samen te werken met andere organisaties die dit ook doen zoals bijvoorbeeld de Vereniging Basisinkomen (VBi).
Ten derde de VBi is bezig twee samenwerkingsverbanden op te zetten in de vorm van:
A. Een werkdag met alle organisaties, die zich met een basisinkomen bezighouden om de verschillen, overeenkomsten en gemeenschappelijke doelen vast te kunnen stellen
B. m.b.t tot het opzetten van een pilot met het OBi in Nederland
1. Het zoeken naar politiek draagvlak
2. Het samenstellen van een wetenschappelijke advies en begeleiding commissie om tot een goede opzet van zo’ experiment te komen wat betreft o.a. De vragen waar we antwoord op willen krijgen, het doen van een vooronderzoek onder de mensen die tot het experiment worden toegelaten, het uitvoeren van het experiment, de evaluatie en reëvaluatie ervan.
Ik hoop dat jullie je bij ons zullen voegen.
Hoe meer zielen, hoe meer kracht.
Onze werkwijze is dat we een onderwerp graag zo klein mogelijk maken, daarmee experimenteren en van daaruit verder bouwen. Een zo breed mogelijk draagvlak vooraf organiseren en alle mogelijke partijen binnenboord proberen te houden, dat schiet meestal niet zo op. Wat het basisinkomen betreft: uiteraard weten we dat we niet de eersten of de enigen zijn die nadenken over dit onderwerp, en iedereen die zijn of haar inzichten wil delen is van harte uitgenodigd om mee te denken en te doen, om te beginnen op 29 augustus aanstaande.
Je kunt ook beiden doen?
Beste mensen,
Leuk initiatief, hoe meer hoe beter. Nog beter is om gewoon lid te worden van de Vereniging Basisinkomen. Hier wordt actief het basisinkomen in de wereld gezet. Praat en denk mee in een club met meer dan 20 jaar ervaring, alleen bundelen helpt om massa te doen ontstaan. En ga aub niet opnieuw in je eentje het wiel uitvinden. In Deliemers gaat een experiment gestart worden.
Hartelijke groet,
Jolanda Verburg
Lid Vereniging Basisinkomen
Bestuurslid De Groenen – de enige partij die écht volledig de keuze heeft gemaakt voor het basisinkomen.
Ik denk dat het tijd wordt dat er een krachtig geluid komt voor invoering van een basisinkomen.
Een experiment op kleine schaal over een beperkte periode zal altijd een vertekend beeld opleveren.
En het is zoals in eerdere reacties is gesteld, veel slechter dan ons huidige systeem kan bijna niet.
Naar aanleiding van je laatste nieuwsbrief en in vervolg op mijn reactie op de eerste het volgende:
Natuurlijk komen Willem Gielingh en ik mee doen en niet als beterweters, maar als constructieve deelnemers.
Allereerst raad ik je aan Paul de Beer, Loek Groot en eventueel – alweer zal je zeggen – Guy Standing erbij uit te nodigen.
Zij hebben eerder al richtlijnen voor het opzetten van een experiment opgesteld en gepubliceerd (BIEN 2005, Loek Groot 2005 en Paul de Beer en onlangs door Guy Standing 2012, zie s.v.p. bijlagen) zijn geplubiceerd voor het opzetten uitvoeren, evalueren en documenteren van zulke experimenten.
Adriaan Planken.
PS: Volgens mij is het constructief als u uw bronnen vermeldt. Niet alleen – naar ik aanneem – de ook voor u insprirerende avond in Groningen, die de politieke jongeren in samenwerking met ons/jou i.i.g. de VBi hebben georganiseerd.
Andere goed beschreven experimenten met een vorm van basisinkomen vonden plaats in Namibië en India. Het laatste is naar mijn mening het best opgezette, uitgevoerde en gedocumenteerde onderzoek dat door SEWA in samenwerking met Guy Standing werd gedaan. (zie bijlage volg s.v.p. deze link: https://www.youtube.com/watch?v=ZzA2wHO3tSA)
Op het ogenblik wachten wij op een besluit van de Amsterdamse gemeenteraad voor we iets zinnigs kunnen zeggen over ons plan daar.
De zaadjes worden en een aantal is geplant. Daar draait het om. Gestaag komen steeds meer mensen tot Het Besef om ‘anders’ te denken. Goed initiatief! Laten we gaan voor gelijkwaardigheid.
Mooi initiatief en goeie aanzet naar een geldloze maatschappij zonder criminaliteit en armoede en met welvaart voor iedereen. Laat u vooral inspireren door ‘The Venus Project’ http://nl.thevenusproject.com/
Om het Basisinkomenidee te laten werken is het noodzakelijk directe of persoonlijke fiscale methoden te beëindigen. Alleen indirecte belastingmethoden dienen gefaciliteerd te worden, onder meer in de vorm van BTW, omzetbelasting en invoerrechten. Er zal niet langer een noodzaak zijn aan overmatige belasting, omdat de rol en de taken die de overheid vereist zal zijn uit te voeren en te financieren, minimaal zullen zijn. Het bedrag aan belasting voor elk individu zal direct gerelateerd worden aan de eigen activiteiten en participatie binnen een bepaald systeem of deel van de samenleving (bijv. tolwegen/rekeningrijden). Merk op dat van de hier voorgestelde financieringsmogelijkheden, de bijzondere combinatie en de spreiding toegesneden moet worden op elk land – afhankelijk van de specifieke huidige economische realiteit en het culturele klimaat. Een land-specifieke evaluatie kan bepalen in welke gebieden van een bepaalde economie gelden zijn die wederrechtelijk toegeëigend zijn die kunnen worden omgebogen naar het garanderen/waarborgen van een Basisinkomen.
Het naar nul brengen van kosten (belasting ed) op arbeid zal, in combinatie met een basisinkomen, een geweldige stimulans zijn voor de economie.
Klussen, die we uit kostenoverweging nu zelf doen, zullen we nu eerder door vakmensen laten doen, die veel meer kwaliteit leveren. Dat levert ons betere goederen op en daarmee worden we ook gelukkiger.
Vrijwilligerswerk kan gewoon weer betaald werk worden.
Uitwisseling van werk (waar nu als illegale circuits voor bestaan) wordt heel gewoon.
Er is een manier om dat betaalbaar te maken in Nederland, maar dat is een kwestie van willen.
wordt de bijeenkomst op video opgenomen en daarna op youtube geplaatst? & waarom is de 2e geplande bijeenkomst alleen op uitnodiging? denk ook aan een congres.. persoonlijk vind ik een evt. experiment interessanter worden als het eco-sociaal gefundeerd is, vanuit een grotere visie dus. een mooi beeld voor mij is de ecologische hoofdstructuur inclusief overal vrije verbindingszones (2018, maar niet heus..) waardoor de zo noodzakelijke trofische cascade kan plaatsvinden (de noodzaak voor biodiversiteit. zie o.a. http://www.ecointernet.org/2014/08/04/biosphere_collapse/ ), omzoomd door een ‘gordelgemeente’, ‘boundary-g(u)ard(en)ing’.. gebaseerd op permaculturele en agro-ecologische parameters, met basisinkomen plusmax, vrije toegang onder recht en plicht (inclusief ‘vluchtelingen’) en wapenloos.. – ehs/natura 2000, perma/agro-eco en basisinkomen-exp. gaan volgens mij goed samen..
* oeps: ik bedoel: ‘waardoor de zo schadelijke trofische cascade kan voorkomen worden’.. (een vrije ehs (op europese schaal?..) zou vrij verkeer van alle dieren inhouden, incl predatoren (via natura 2000 met Duitsland etc.), waardoor geen trofische cascade maar juist grote toename in biodiversiteit etc.
Vergeet niet dat in de negentiger jaren een substantieel aantal mensen in liberale partijen als D66 en VVD bereid waren om het fenomeen ‘basisinkomen’ te onderzoeken. Het heeft mij sindsdien als oplossing voor de op hol geslagen verzorgingsstaat nooit losgelaten.
Terecht wordt er op gewezen dat het om een fundamentele structuurwijziging gaat. Een paradigmawisseling. Wanneer je het basisinkomen in een reëel te overwegen perspectief wilt plaatsen zul je bereid moeten om de inrichting van de gehele samenleving op de schop te nemen. En dan helpt het vooraleerst niet om vertegenwoordigers uit de bestaande en behoudende instituties (door Fukuyama aangeduid als ‘rentseeking institutions’) als politiek, woningbouwverenigingen en welzijnsinstellingen enz. aan tafel te vragen. Dat is vragen aan de kalkoen wat die van de kerst vindt.
Het gaat hier om een grootse institutionele omslag die zijn weerga niet kent, maar die mits goed voorbereid en goed onderbouwd valt uit te leggen aan de weldenkende main-stream van de bevolking.
Dat vereist gestructureerd out-of the-box denken en daartoe mensen aan tafel te krijgen zal de grote uitdaging worden.
Jammer genoeg kan ik er a.s. vrijdag niet bij zijn, maar ik hou me graag aanbevolen om in de toekomst een bijdrage te leveren.
Ben het helemaal eens met Henk Smit en Marco Verheugt. Een basisinkomen past binnen een totale economische paradigmaverandering : ook met betrekking tot de creatie en uitgifte van geld, In de jaren 90 , toen ik nog in Groningen woonde was ik al bezig met het idee van gelduitgifte in de vorm van een basisinkomen.
Dit geld ontleent z’n waarde aan ieders gelijke recht om gebruik te maken van de gaven van Moeder Aarde. Het eigendomsrecht wordt afgeschaft en er komt een gebruiksrecht voor in de plaats. Ieder gebruik van natuurgaven moeten gebruikers betalen (pacht). Aan ieders vrijheid worden grenzen gesteld om de natuurlijke kringlopen in stand te houden en om ontwerpen volgens permacultuurprincipes te bevorderen. Regels voor bestemmingsplannen worden afgeschaft, Het is niet belangrijk wat voor activiteit je ontplooit : recreatie, bedrijf, wonen of onderwijs, zolang het de natuurlijke kringlopen maar niet schaadt en het past in de plaatselijke natuurlijke of permacultuur ecosysteem.Zoiets als een ecologische vrijhandelszone. In Heerenveen kan het met het Ecokathedrale bestemmingsplan. Het kan dus overal.
Geef me een stuk grond, dan kan ik daar een experiment uitvoeren. Niet met politici, wetenschappers of directeuren van woningbouwcorporaties, wel met mensen die creatief zijn, hart voor de natuur hebben en rekening willen houden met elkaars behoeften en die van komende generaties. ( Hoewel het een ook weer niet het ander uitsluit)
In Belgie leeft het ook en in Zwitserland is men een referendum aan het voorbereiden over het basisinkomen. Zwitserland!!! jaaaaa…En het referendum is bindend bij een JA. Heel interessant. Op verschillende europese landen wordt er over gesproken en initiatief genomen. De uitzending op Canvas van het programma Panorma(het Nederlandse Tegenlicht) is fantastisch. http://www.canvas.be/programmas/panorama/0ae8483d-7adc-43fd-b56f-3327fab14082
Op internet na te zien..
Onvoorwaardelijk Basisinkomen is onvermijdelijk aan het worden als je ziet naar welk tijdperk we gaan, en het universum een handje meehelpt. Er komen ook crissesen aan, de schokken die dienen om het oude af te schudden en het nieuwe aan te gaan. Het schijnt dat 1 okt. 2015 de schuldcreatiebom in Europa losbarst, en erger wordt dan 2007/2008, maar gelukkig niet lang want we zijn voorbereid….
Ik vraag me af of het niet leidt tot handel in basisinkomens, zoals je bijv. ook handel hebt in CO-2 emisies of handel in melkquota. We zijn toch een handelvolk, dus ik vrees daar toch wel een bijwerking dat een groot deel van de basisinkomens binnen de kortste keren naar de rijkere bovenlaag gaat
?.. Stel het basisinkomen is 1200 euro p.m. Als de ‘rijkere bovenlaag’ mij 1000 euro biedt verkoop ik natuurlijk niet (waarom zou ik?) biedt ze meer, zeg 1400 euro (waarom zou ze?) dan accepteer ik natuurlijk dat daardoor hogere basisinkomen.. Ofwel: ik begrijp niet zo goed wat een ‘handel in basisinkomens’ daadwerkelijk zou kunnen inhouden.. (behalve als uitkering opgeschort zou worden, en dus speculeerbaar.. (termijnvouchers of zo) maar dan is het geen basisinkomen). Sowieso zijn maandelijkse direct cash transfers voor begrip het helderst om voor ogen te houden: gewoon een ambtenaar in een park waar iedereen in het dorp/de buurt maandelijks 1200 euro cash van krijgt.. ter consumptie en dus ter stimulering van de economie.
Wat je met handel kunt bereiken zie ik niet. Hoe stel je je dat voor?
Een basisinkomen zal het uurloon omlaag trekken. Dat is ten voordele van de producenten en ondernemers, daar waar het geld toch al zit.
Als nu het produceren en het gebruik van grondstoffen zwaarder belast worden (dmv accijns, BTW ed), compenseert dat de lagere productiekosten. Daar kunnen we dan ook het basisinkomen van betalen.
Ideaal zou zijn om arbeid volledig onbelast te maken. Dat heeft voordelen voor de ‘kleine’ economie, de economie van het kleinbedrijf en de ZZP-er.
Ik vraag me al geruime tijd af wat een basisinkomen zou gaan betekenen voor de prijs van arbeid. Ik denk namelijk niet dat deze zal zakken zoals Ron aangeeft. Wanneer ik als stratenmaker of metselaar pak em beet € 1600 in de maand verdien en ik krijg onvoorwaardelijk € 1200 dan zou ik bij gelijkblijvende prijzen met 1 week werken hetzelfde inkomen hebben. Dit zou betekenen dat het tekort aan vakkrachten nog verder op zou lopen. Volgens ( achterhaald ? ) economisch denken zou dit een hogere prijs tot gevolg hebben…
Het basisinkomen moet ook ergens van betaald worden; huur- en zorgtoeslag en hypotheekrenteaftrek komen bijvoorbeeld in de meeste voorstellen te vervallen. Netto gaan de meeste mensen er dus geen € 1200 op vooruit. Verder is je aanname dat de stratenmaker of metselaar minder zal gaan werken als hij netto meer overhoudt (waardoor het tekort aan vakmensen groeit en hun lonen stijgen). Mijn ervaring is dat de meeste mensen bij een loonsverhoging niet minder gaan werken, maar kiezen voor het extra inkomen. Maar het zou kunnen dat het effect dat jij beschrijft zich inderdaad voordoet: werk dat vakmanschap vereist, fysiek zwaar is en moeilijk te automatiseren is zal dan beter beloond moeten worden. Ik zou dat niet zo onwenselijk vinden.
Derkjan; vergeet je niet de premies, die of naar beneden kunnen (AOW, WAO, WW, pensioen enz) of zelfs afgeschaft kunnen worden; dit heeft een prijsdrukkend effect. Daarnaast zou consuminderen een effect kunnen zijn; geen of minder compensatieaankopen.. Het is aangetoond , dat er minder vraag naar zorg is (Toronto ’90) en minder crimineel gedrag; ook dit heeft effect op de premie en belastingdruk.
Hmmm, ik weet dat in bijvoorbeeld de (wegen- ) bouw en de zorg behoorlijk wat zzp-ers werkzaam zijn, deze dragen nu ook geen premies af, afgezien misschien van pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering. Maar ik ga ervan uit dat dit noodzakelijk zal blijven dus dat prijsdrukkend effect zie ik niet zo gebeuren.
Ik ben het wel met Ronald Mulder eens dat een ruimere beloning voor specialistisch en zwaar werk werk best wat beter beloond zou mogen worden. Voor het onderhoud van openbare werken, bijvoorbeeld het voetpad waar je overheen loopt, zal dit dus ook een hoger prijskaartje betekenen. Ik zie dit ook niet snel door vrijwilligers opgepakt worden ( moet je ook niet willen denk ik ).
Het grote voordeel van een basisinkomen is dat iedereen de keus heeft om te gaan werken. Fysiek zwaar werk zal naar verhouding beter betaald worden, omdat je kunt kiezen het werk wel of niet te doen. Een werkgever zal dus meer moeten bieden om het werk voor hem te laten doen (hoger loon).
Een belangrijk aspect zal zijn dat we de opbrengsten van grondstoffen, visserij, grondgebruik moeten gebruiken voor financiering van het basisinkomen. Door lagere loonkosten en hogere kosten voor grondstoffen wordt ook het hergebruik gestimuleerd. Is ook weer goed voor het milleu 🙂
Volgens deze http://sargasso.nl/is-het-basisinkomen-betaalbaar/#commentform berekening is een basis inkomen ten bedrage van het huidige AOW niveau betaalbaar als de bijstand en de huurtoeslag worden afgeschaft. D66 wil een experiment en dat kan nu alleen binnen de huidige wetgeving. Maar in de discussie wordt al genoemd dat niet alle huidige sociale regelingen moeten worden afgeschaft. En dan loopt het hele idee meteen mank. Het basis inkomen moet het hele ingewikkelde stelsel vervangen. Niet er nog eens bovenop komen. Dus moet er wat aan regelingen worden afgeschaft.
Vreemd, dat bij deze discussie vooral wordt gedacht aan vervanging van regelingen voor mensen die nu de laagste inkomens hebben. In de huidige praktijk, ontvang vrijwel ieder Nederlander een uitkering, toeslag, tegemoetkoming en belasting aftrek. Waarom zou een basis inkomen voor iedereen niet al die regelingen kunnen vervangen?
Het basis inkomen voor iedereen is goedkoper dan het huidige ingewikkelde stelsel van toeslagen, uitkeringen en belastingaftrek. Het is ook eerlijker, als daarvoor niet alleen de bijstand en de huurtoeslag worden afgeschaft, maar ook de hypotheekrente aftrek, kind toeslagen, zelfstandigen aftrek, MKB aftrek, algemene heffingskorting, alleen staande ouderkorting, aanvullende alleenstaande ouderkorting, arbeidskorting, inkomensafhankelijke combinatiekorting, ouderschapsverlofkorting, werkbonus, investeringsaftrek, studiefinanciering, studenten één ouder toeslag, studiefinanciering partnertoeslag, studiefinanciering tegemoetkoming deeltijders, studiefinanciering tegemoetkoming leraren, studiefinanciering tegemoetkoming ouders, studiefinanciering tegemoetkoming scholieren, studiefinanciering voor hbo en universiteit, studiefinanciering voor mbo, doorbetaald zwangerschaps- en bevallingsverlof, doorbetaald ziekteverlof, doorbetaald vakantieverlof, vakantietoeslag, uitkering algemene wet bijzondere ziektekosten, mantelzorg compliment, stimuleringspremies voor vrijwilligers, tegemoetkoming onderhoudskosten thuiswonende gehandicapte kinderen, tegemoetkoming planschade, tegemoetkoming lenen voor energiebesparende investeringen, uitkering wet beperking export, uitkering wet maatschappelijke ondersteuning (WMO), uitkering zelfstandig en zwanger-regeling, zwangerschaps- en bevallingsuitkering (WAZO-uitkering), uitkering algemene kinderbijslag wet, tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), tegemoetkoming ziektekosten, uitkering algemene ouderdomswet, uitkering wet arbeidsongeschikten, aanvullende inkomensvoorziening ouderen, bijstandsverlening zelfstandigen, bijzondere bijstand. langdurigheidstoeslag, huurtoeslag, kinderopvang toeslag, kinderopvang toeslag gastouderopvang, kindgebonden budget, persoonsgebonden budget, zorgtoeslag, aftrek belastingvrije voet vermogensheffing, milieusubsidie zonnecollectoren, subsidie aanschaf en vervanging energiezuinige apparatuur, subsidie investering biogas installaties, subsidie woonerfbeplanting, vrijstelling belasting van personenauto’s en motorrijwielen (BPM), vrijstelling motorrijtuigenbelasting (MRB)voor personenauto met een zeer lage CO2-uitstoot, BTW aftrek ondernemers, kleine ondernemers regeling, uitkering algemene nabestaanden wet, algemene ouderdomswet, inkomensvoorziening oudere werklozen, IOAW, IOAZ-uitkering, WAMIL, WAZ-uitkering, Werkloosheidswet, wet investeren in jongeren (WIJ),wet socialezekerheidsrechte gedetineerden, uitkering wajong, uitkering wet werk en bijstand, uitkering wet werk en inkomen kunstenaars, Beeldende kunstenaars regeling (BKR), uitkering wet werken naar vermogen (WWNV), uitkering WIA, WIA – IVA, WIA – WGA, uitkering ziektewet, startersregeling startende ondernemers, aftrek bijtelling voor milieuvriendelijke leaserijders, subsidie aanschaf van elektrische voertuigen en/of oplaadpunten, aftrek woon-werkverkeer, aftrek werkkostenregeling, aftrek pensioenopbouw zelfstandigen, om er maar een paar te noemen.
Al die regelingen zijn overbodig bij een algemeen basis inkomen voor iedereen. Afschaffen van al die regelingen is eerlijker, dan alleen afschaffen van de regelingen voor de mensen met de laagste inkomens. Hert maakt het basis inkomen meteen betaalbaar. Het idee van een onvoorwaardelijk basis inkomen voor iedereen is, dat het voor iedereen is. Zonder onderscheid en dus zonder controle. Omdat de persoon, de leefsituatie en het inkomen er bij dat basis inkomen niet toe doen, is controle overbodig. En dat maakt het veel goedkoper en eerlijker dan alle huidige regelingen.
Al die voordeeltjes waarvoor je elk jaar op je belastingaangifte moet zitten ploeteren, zijn weg. Deed je dat nooit zelf, maar was dat aan een ander uitbesteed? Die kosten hoef je voortaan ook niet meer te maken. Veel administratieve dienstverlening en controle wordt overbodig en dus worden er weer mensen werkloos. Niet getreurd. Ook die mensen krijgen de vrijheid om voortaan iets zinvols te doen met hun leven. Ook zij ontvangen het basis inkomen, want dat gaat voortaan het recht worden voor iedere Nederlandse ingezetene die in het bevolkingsregister, bij de belastingdienst en bij het stemregister is ingeschreven.
Wie naast dat basis inkomen betaald werk heeft, hoeft niet jaloers te worden. Je ontvangt dat basis inkomen immers onvoorwaardelijk. Iedereen krijgt het. Je betaalt nog steeds belasting, dat wel. Maar dat zal aanzienlijk minder kunnen zijn dan nu. Er vallen immers heel veel overheidskosten weg.
Wat betreft de hoogte van dat basis inkomen, heeft iedereen er belang bij, dat het een leefbaar inkomen is. Niet een fooi die je op de rand van de hongerdood laat leven. Een redelijk inkomen, waarvan iedereen kan wonen en eten. Want iedereen zal er van moeten leven bij ziekte of ouderdom. Als je tijdelijk of voorgoed niet meer kunt werken, dan heb je alleen dat basis inkomen. Daar moet je het mee doen.
Niet voor iedereen zal het basis inkomen zo hoog zijn als het bedrag van alle huidige regelingen. Dat lijkt me de voornaamste reden waarom mensen die nu al een mooi inkomen hebben, tegen de invoering van het basis inkomen zullen zijn. Er is immers geen enkele reden meer te bedenken, waarom zij hun huidige voorzieningen zouden behouden.
Vraag me af wat al die mensen gaan doen die iedere dag met tegenzin naar hun rotbaas gaan om vervelend werk te moeten doen met nare collegas of een vretend ploegendienstrooster ? Gaan die bedrijven dan failliet omdat geen mens het meer wil doen? Gaan die bedrijven hun werkuren aanpassen aan mensen die het eventueel wel voor een paar uurtjes per dag willen doen ? Komt er soms een soort van participatieverplichting om die bedrijven draaiende te houden ?Vertekken die bedrijven naar landen waar het personeel smekend voor de poort ligt of ze a.u.b. mogen werken ?
Vraag je buren eens wat zij zouden doen met hun leven als ze in die situatie zouden raken. En wat zou je zelf doen?
Aha, een wedervraag op een vraag.Daar komen we verder mee. Ik heb geen buren en zelf zou ik geen dag meer werken voor een baas als ik een vast basisinkomen van 1100 euro zou krijgen….Alleen als ze het heel netjes vragen.
Kijk, daar gaat het nu om. Netjes vragen, een fatsoenlijke beloning, goede werkomstandigheden, eindelijk als volwaardig mens worden gezien, keus om te weigeren, werk doen dat je voldoening geeft.
Zwaar werk voor een topinkomen, anders doet niemand het meer.
Voor mij des temeer reden om snel een basisinkomen in te voeren.
Wel jammer voor de FNV en andere vakbonden…
En voor al die uitzuigbureautjes. Stop al de arbeidsmarktreservisten (nieuwe term voor bijstandgerechtigden) in een database waar alle werkgevers vrij uit kunnen selecteren. Als ze extra personeel nodig hebben kunnen ze die goedkoper in dienst nemen.Ook mogen ze werknemers die niet productief zijn, omdat ze geen zin hebben o.i.d. wisselen voor een arbeidsmarktreservist die wel gemotiveerd is.Natuurlijk worden de reservisten regelmatig ingezet zo dat ze ingewerkt blijven.Werknemers mogen ook om een wissel vragen als ze er even uit willen.Voor de kinderen,of tegen overspannenheid aanzitten,of gewoon op vakantie willen,of mantelzorg moeten geven aan een vriend of familielid.
Iedereen blij..Wergevers hun flexibiliteit,werknemers hun vrijheid…Behalve dan al die organisaties die dik geld verdienen over de rug van het product werkloze.
Lijkt me een goed plan dat basisloon.
Wat je even vergeet is dat geen enkel mens in het systeem met een basisinkomen gedwongen mag of kan worden om te gaan werken. Het inkomen is goed genoeg om goed van te leven. Uitzuigbureautjes komen dan van een koude kermis thuis Ze zullen fatsoenlijk moeten betalen, omdat anders niemand voor ze zal werken.
Overigens zijn veel mensen nu al bereid om voor niets te werken. Denk daarbij aan al het vrijwilligerswerk dat nu verricht wordt in Nederland. Vrijwilligers bij verenigingen ed. Het zou wel mooi zijn als ze ook gewoon een klein bedrag mogen verdienen aan het werk dat ze doen. Lijkt me wel zo eerlijk.
Ik mis in alle reactie 1 belangrijk aspect voor mij. Want wat betekend dit voor een gezin in vergelijking met een alleenstaande ouder of jongere? Een gezin met 2 volwassenen en 2 kinderen boven 18 jaar hebben bijna 5000,- te besteden terwijl een bijstandsmoeder dan helemaal niet meer rond kan komen zolang haar kinderen geen 18 jaar zijn. Vooral omdat alle regelingen komen te vervallen. Wanneer ik en mijn vrouw blijven werken kan alle geld die mijn kinderen als basisinkomen krijgen naar een spaarrekening. Blijven zij bij ons wonen tot hun 25e jaar sparen zij 84000 euro. Als hun toekomstige partners hetzelfde hebben gedaan heeft de staat ze een huis geschonken. Voor de kinderen van de bijstandsmoeder gaat dit niet op. Hun basisinkomen is hard nodig voor de huishouding. De rijkeren kunnen hierdoor nog rijker worden terwijl de armere mensen nog steeds arm blijven.
Even de zaken op een rij:
In de huidige situatie heeft een gezin met twee werkende ouders meer dan twee keer zoveel inkomen als een bijstandsgezin.
In het voorbeeld dat geschetst wordt, wordt een tweeverdienersgezin genomen met twee kinderen boven de 18 tegenover het bijstandsgezin met twee kinderen onder de 18. Dan vergelijk je appels met peren en wordt het verschil wel erg groot.
Neem de situatie met kinderen onder de 18. In de meeste ontwerpen staat dat tot 18 jaar een geleidelijk oplopend bedrag per kind wordt uitgekeerd. Een ‘bijstandsgezin’ heeft dan aanzienlijk meer te besteden dan in de huidige situatie.
Zodra de kinderen 18 zijn, heeft het bijstandsgezin 1 basisinkomen minder (een kwart in dit voorbeeld), maar ook 1 persoon minder te onderhouden. Dan is het verschil weer erg klein.
Wat wel verschil maakt is dat naast het basisinkomen door werken een extra inkomen kan worden verworven. Dat laatste wordt steeds meer een keuze en de ‘bijstandsvader/moeder’ kan ook weer extra inkomen gaan verwerven als de kinderen ouder worden.
Uiteindelijk gaat het bijstandsgezin er relatief veel meer op vooruit dan een tweeverdienersgezin en dat lijkt me niet verkeerd.
Om eea goed te vergelijken zou je de inkomens per levensfase en gezin samenstelling eens naast elkaar moeten zetten. Dan zul je zien dat er meer gelijkheid ontstaat.
Over het basisinkomen. 29-9-2015, Groningen
Door Christiaan Bulesz: Realist, with dreams.
Dat staatssecretaris Klijnsma de ideeën over het basisinkomen ’te ver’ vindt gaan was te verwachten.
Dat de VVD er helemaal niets in ziet is evenmin een verrassing; in hun wereld bestaat het niet dat daar iets goeds uit voort kan komen.
Volgens de VVD is het klip en klaar: ,,Dat is geen stimulans voor mensen om in hun eigen inkomen te voorzien en werkt niet als springplank maar juist als hangmat.”
Voor de VVD zijn er geen experimenten die aan kunnen tonen hoe het uitpakt nodig; zij weten uit zichzelf wel dat het onmogelijk kan werken – zulks noemen we doorgaans een dogmatisch geloof.
Tegelijkertijd betwijfelt geen rechtgeaard VVD-er dat de tientallen miljarden die de laatste 3 decennia zijn uitgegeven aan banenplannen, trainingen, bemiddelingen, advisering, sanctionering, afspraken met werkgevers, onderzoeksbureaus en wat al niet, goed besteed zijn, ook al is zinvol resultaat nooit solide aangetoond – zulks noemen we doorgaans wishful thinking.
Als we nu eens de VVD gewoon rechts laten liggen, en Klijnsma eenvoudig negeren; er is immers niet per se toestemming van hen nodig om te experimenteren?
En budget valt er ook niet te halen; die zal van de gemeente zelf moeten komen.
Als het slim uitgevoerd wordt hoeven een paar serieuze experimenten de gemeente nauwelijks iets te kosten terwijl het een rijkdom aan informatie kan opleveren, en bovendien wereldwijde publiciteit. Doen dus!
Het lijkt een goed moment om tot een aanpassing van de presentatie van het idee om hiermee te experimenteren te komen, om de tegenstand te verminderen.
Het ‘onvoorwaardelijk’ maakt het tegenstanders wel heel gemakkelijk om anderen te overtuigen.
Bart Nooteboom (emeritus hoogleraar UvT) denkt en praat (met beleidsmakers) al decennia over het basisinkomen en alhoewel hij er nog steeds heel positief over is zegt hij dat het er nooit zal komen, omdat het, inderdaad, ’te ver’ gaat… te ver voor de gevestigde orde, de politiek, de status quo, het denkraam van de tevreden burger en wat hij noemt ‘het systeem’.
De angst dat ‘het systeem’ vastloopt als het basisinkomen verstrekt wordt is zo groot dat de hogepriesters ervan het nooit zullen toelaten.
Ze laten vele zaken toe die daadwerkelijk het ecosysteem, de samenleving en het levensgeluk van tallozen aantasten, maar een basisinkomen…. dat gaat echt te ver.
Ze besteden liever enorme sommen geld aan het onder het tapijt vegen van de scherven dan aan het (laten) creeëren van een samenleving die héél is en sprankelend.
Laten we nu gewoon interessante, slimme voorwaarden aan het basisinkomen koppelen.
Dat zal toch moeten als we het echt willen zien gebeuren.
Mijn idee is om het ‘verantwoordelijkheidsbonus’ te gaan noemen en er een vorm van verantwoordelijkheid aan te koppelen waar eigenlijk niemand het mee oneens kan zijn.
Het woord zegt het helemaal; het is een bonus op ‘verantwoordelijk’ gedrag.
Wat ‘verantwoordelijk’ dan precies inhoudt moet natuurlijk uitgewerkt worden.
In de hogere regionen van de samenleving is de bonus helemaal ‘im zwang’ als het gaat om wenselijk gedrag te stimuleren, dus zal men moeilijk tegen kunnen zijn als het om anderen gaat.
Als we even stilstaan bij wat de nabije toekomst ons vrijwel zeker zal gaan brengen en wat voor toekomst wij willen hebben met elkaar, dan kunnen wij het bijbehorende noodzakelijke gedrag behoorlijk goed omschrijven, lijkt mij.
Als we nu, als experiment, groepen mensen deze verantwoordelijkheidsbonus toekennen, als vorm van basisinkomen, en er een intentieverklaring bij leggen die verantwoordelijk gedrag inhoudt (met betrekking tot de toekomst, eigen doen en laten, gezond leven, sociaal zijn, ondernemend, actief, inventief, enz.) dan heeft men na verloop van tijd iets om te checken.
Steeds meer mensen zullen moeten leven zonder baan, tegelijkertijd komt er steeds meer bij kijken om de samenleving, en zelfs het hele ecosysteem, gezond, leuk, interessant, vreedzaam, spannend, sexy, uitdagend, betoverend, inspirerend, ondoorgrondelijk, ontplooiend, intelligent, emotioneel, bevrijdend, enz. enz. te houden – de som is snel gemaakt: zet je in voor leven/liefde/intelligentie, en je bijdrage aan de maatschappij is van onschatbare waarde.
Met de verantwoordelijkheidsbonus kan iedereen dat in principe doen; degenen zonder baan evengoed als degenen met baan.
Simpel gezegd: de verantwoordelijkheidsbonus verplicht tot verantwoordelijk gedrag èn geeft je de middelen daarvoor.
Wie dat niet waarmaakt verliest de bonus (al dan niet tijdelijk).
Wie de bonus verspeelt, is daarmee verplicht tot het volgen van verantwoordelijkheids-scholing.
Dat is gewoon een ander woord voor het ontdekken wat het inhoudt ‘mens’ te zijn.
De overheid kan hiermee nog steeds beleid voeren; wel verantwoordelijk beleid natuurlijk..
Het begint met vertrouwen, maar als er problemen ontstaan zijn er instrumenten om daarmee (zinvol en verantwoordelijk) om te gaan.
Het is het tegenovergestelde van hoe het nu gaat en het is goedkoper en beter.
Iedere betrokken partij wordt hiermee feitelijk op vriendelijke wijze een richting in gestuurd die, niet geheel toevallig, de richting is waarin we allemaal zullen moeten gaan willen we de samenleving levend houden, de beschaving beschaafd, het individu vrij en het ecosysteem functionerend.
Als bonus zal het de economie vitaler maken en moderniseren, zodat het weer een eeuw of wat mee kan, doordat vrijwel iedereen actief betrokken is bij de samenleving en uniek kan bijdragen.
Uiteindelijk zou iedere Nederlander deze bonus kunnen krijgen, als tegelijkertijd de belasting vanaf een bepaald inkomen of vermogen verhoogd kan worden – wat niet meer dan redelijk is want alhoewel mensen zelf een aandeel hebben in het verweren van een hoog inkomen of groot vermogen, is het toch de samenleving als geheel die dit mogelijk maakte.
Of zoals Sir Isaac Newton het stelde; ‘If I have seen further than others, it is by standing on the shoulders of giants’… en zo is het maar net.
Niet iedereen zal dat accepteren als argument, maar het is al voldoende als je beseft dat je dankzij het werk van allen in een fantastische habitat mag leven en daar naar ratio aan bij mag dragen.
De wereld is zo’n puinhoop doordat we eeuwenlang op een kortzichtige manier geleefd hebben en we kunnen ons dat duidelijk niet meer permitteren.
We wisten niet beter maar nu we dat wel doen moeten we ook zo moedig zijn om al het oude overboord te gooien – pardon te recyclen – en het rigoureus anders aan te pakken.
We mogen niet toestaan dat we verzanden in gekissebis en pogingen om het oude te behouden.
Als we – koppig – kortzichtig blijven, verspelen we onze kans in de evolutie en slepen daarbij ook nog eens vele andere soorten mee in de ondergang – niet slim, niet aardig…
Dit is misschien de laatste kans om de ineenstorting van al wat ons lief is te voorkomen.
Laten we dus ophouden met flauwekul en het samenleven nu eens goed aanpakken.
Dit geeft meteen de mooiste slogan voor het nieuwe sociaaleconomische beleid:
SAMEN VERANTWOORDELIJK.
P.S. Dit is een aanzet tot overweging, geen pamflet…
Zeer late reactie, geen probleem omdat deze pagina hoog in de zoekresultaten van Google staat en dus vaak wordt gelezen. 🙂
Hoewel dit artikel stamt uit 2014 en er nu (2016) meer over te doen is dan voorheen ben ik wat informatie gaan opzoeken. Het eerste wat mij opvalt in de onderzoeken is dat er vrijwel niet wordt stilgestaan bij de kosten van een dergelijke verandering.
Hier volgen wat cijfers die wel handig zijn om te weten (brondata is afkomstig van het CBS en ik heb voor 2014 als uitgangspunten omdat deze cijfers zo goed als definitief zijn). De berekening is gebaseerd op het bedrag van €1.224,– omdat dit het netto minimum loon is waarmee wordt gerekend.
Bevolkingsgroep 18 jaar of ouder (gemiddeld over 2014): 13.386.487
Minimum netto loon: €1.224,–
Totaal bedrag benodigd voor uitkering per maand: €16.385.060.088,–
Dat is een fors bedrag wat maandelijks neergelegd moet worden om iedereen van het basisloon van €1.224,– te voorzien.
Stel dat je dit bij de overheid legt, dat zij volledig opdraaien voor het uitkeren ervan dan is een sterke hervorming van het belastingstelsel nodig maar dan nog begin ik aan de haalbaarheid te twijfelen.
In absoluten bekeken kwam er in 2014 gemiddeld €24.626.333.333,– aan belastinggeld binnen. Let op, ik heb in de berekening het belastingstelsel gelaten zoals deze is, geen uitsluitingen of andere rekenkundige kunsten uitgehaald. Met andere woorden, na het uitkeren van het basisinkomen blijft er nog €8.241.273.245,– per maand over.
Zonder hervorming gaat het basisinkomen het niet redden omdat er simpelweg geen middelen voor zijn. Natuurlijk kun je de huidige voorzieningen op de schop gooien omdat het sociale vangnet grotendeels komt te vervallen. Bij de belastingdienst, de gemeenten en bij het UWV bijvoorbeeld kan er gesnoeid worden in het personeelsbestand. Dat is een directe besparing van de kosten en dus blijft er van die 8,24 mld nog meer over.
Is dit genoeg voor de overheid om daar alles mee te bekostigen? Nee, het directe gevolg is dat de overheid verdere bezuinigingsmaatregelen zal moeten treffen want zaken als infrastructuur en ICT zijn grote kostenposten (en dan bedoel ik niet de fiasco’s maar de pure operationele kosten).
Ik vraag mij dan ook af waar de diepere cijfers over het basisinkomen zijn, hoe is er gerekend, de maandelijks uit te keren bedragen, hoe zijn deze opgebouwd en welke bedachte hervorming is er berekend? Het basisloon klinkt als een utopie en ja, er zitten grote voordelen aan voor de bevolking alleen moet dat geld ergens vandaan komen. Zoals het financiële stelsel nu is ingericht gaat het niet gebeuren. Je zult de belastingen en belastingdienst, de gemeenten en het UWV direct moeten hervormen en het liefst in één keer alleen is een dergelijke operatie dermate complex dat dit niet in 4 á 5 jaar kan worden doorgevoerd (er moeten mensen worden onslagen, afdelingen opnieuw ingericht / opgeheven / opgericht) etc.
Dit zijn de zaken die ik in de plannen een beetje mis. Met veel blijheid is het basisinkomen gepresenteerd alleen teveel op een manier om draagvlak bij de bevolking te krijgen terwijl het technische aspect wordt onderbelicht.
Wie kan hier wat meer over zeggen? Ik zie het basisinkomen graag slagen, dit meen ik oprecht alleen zoals het er nu voorstaat heeft het geen kans van slagen, het kost teveel.
Wat gebeurd er met de pensioenen?
Verdwijnen die en wordt dat ook basis inkomen?
Dat lijkt mij nl onterecht, over 8 jaar heb ik 50 jaar gewerkt, en mag ik met pensioen.
Dat is een pensioen gelijk aan mijn huidige salaris.
Ik zou dat graag zo houden en niet terugvallen op een basisinkomen
Ik kan hierover niets terugvinden.
Met het basisinkomen word de AOW-leeftijd een non-issue, in de meeste modellen gaat het om €1435 netto per maand voor iedereen 21 jaar en ouder (AOW vervalt, net als alle andere uitkeringen). Zeker als u al uw hypotheek heeft afgelost is dat ruim voldoende om van te leven. Hoeveel gaat u er dan op achteruit?
Maar dan nog de pensioenfondsen. Zoals Henk Krol zegt: “uitgesteld loon” en de rekenmodellen die ik ben tegen gekomen treden daarin niet echt in detail. Als het OBI ook een verbouwing van het pensioenstelsel behelst is het dan mogelijk om direct, rigoureus de fondsen op te doeken en iedereen hun inleg uit te keren op basis van betaalde premies? De laatste grote klus van de nu nog “bloated” belastingdienst. Misschien zelfs als onderdeel van het transitiebeleid naar het basisinkomen toe. Wat dan nu word ingehouden voor pensioenopbouw, wordt vervolgens in de pot voor het OBI gedaan.
Het is momenteel sowieso een gesappel van jewelste over de AOW en pensioenen, een basisinkomen bevrijd ons van dat probleem.
Lijkt mij wel een goede oplossing: hup alle pensioenpremies terug naar de werknemers en lump sum voor de huidige pensionado’s, herschikking loonkostenpremies naar het OBI, alle werklozen, arbeidsongeschikten en 65+ers en kinderen een OBI en gefaseerd OBI verstrekking naar de rest van de bevolking over een redelijke termijn (jongste arbeidsparticipant eerst?).